डॉ. योगेश माळी – पुणे : आजपासून ८० वर्षांपूर्वी, १४ एप्रिल १९४४ रोजी, एक धाडसी क्रांतीकारक धोंडीराम बापू माळी यांनी असा पराक्रम केला की संपूर्ण ब्रिटिश सत्ताच हादरून गेली.
त्यांच्या विश्वासू सहकाऱ्यां — वेंकटराव धोबी आणि शंकरराव माळी (खानदेश) यांच्या मदतीने, धोंडीराम माळींना एक गुप्त माहिती मिळाली. ब्रिटिश सरकार एक मोठी रक्कम नंदुरबार येथे नेत होते. हे रोखण्यासाठी त्यांनी एक योजना आखली.
ते तिघेही सामान्य प्रवाशांसारखे कपडे घालून त्या सरकारी वाहनात चढले, जे पैसे घेऊन निघाले होते. वाटेत, वाहनातल्या पोलिसांमध्ये भांडण सुरू झालं. हीच संधी साधत, धोंडीराम माळींनी अत्यंत शिताफीने आणि धाडसाने संपूर्ण परिस्थितीवर नियंत्रण मिळवलं.
ते पाच लाख रुपयांसह पसार झाले. ही घटना ब्रिटिश सरकारसाठी फक्त आर्थिक नुकसान नव्हतं — ती त्यांच्या अभिमानावरच घाला होता.
ब्रिटिश सरकारने त्यांच्या अटकेसाठी ३००० रुपयांचे बक्षीस जाहीर केले. पण एवढं असूनसुद्धा, दोन वर्षं त्यांना पकडता आलं नाही. तोपर्यंत बापू माळी सामान्य लोकांच्या आधाराने लपून राहिले आणि इतरांना प्रेरणा देत राहिले.
लोक त्यांच्यावर इतकं प्रेम करायचे की त्यांना आदराने ‘बापू’ म्हणायचे. त्यांचं धैर्य आणि देशभक्ती लोकांसाठी प्रेरणास्थान बनलं. ते केवळ एक क्रांतीकारक नव्हते, तर जनतेसाठी आशेचा किरण होते. आपण त्या धाडसी ‘क्रांतीवीर बापू’ – धोंडीराम माळी यांना विनम्र अभिवादन करूया, ज्यांनी ब्रिटिश सत्तेला आव्हान देऊन इतिहास घडवला.
