पुणे : शाळा आणि ज्युनियर कॉलेज विद्यार्थ्यांसाठी आयोजित भारतातील सर्वात मोठी रोबोटिक्स स्पर्धा ‘फर्स्ट टेक चॅलेंज इंडिया चॅम्पियनशिप २०२४-२५’ चे उद्घाटन आज विश्‍वकर्मा विद्यापीठच्या वतीने श्री शिव छत्रपती क्रीडांगण, बॉक्सिंग स्टेडियम, म्हाळुंगे, पुणे येथे अत्यंत उत्साहात पार पडले. या ऐतिहासिक स्पर्धेत देशभरातून ६० संघ आणि कझाकस्तान, श्रीलंका, युएई येथून ६ आंतरराष्ट्रीय संघ सहभागी झाले आहेत.
स्पर्धेच्या उद्घाटन प्रसंगी विश्‍वकर्मा विद्यापीठचे कुलगुरू डॉ. सिद्धार्थ जाबडे, पद्मश्री प्रमोद कळे (पूर्व डायरेक्टर, इस्रो), Circanaचे विश्वनाथ शास्त्री आणि प्रगती चौहान, RTXचे अमित सावर्कर, बजाज ऑटोचे विकस साव्हनी, जॉन डिअरचे महेश मसूरकर, TMFचे सजीत चाकिंगल यांच्यासह विविध शैक्षणिक आणि औद्योगिक क्षेत्रातील मान्यवर उपस्थित होते.
डॉ. सिद्धार्थ जाबडे यांनी उद्घाटनप्रसंगी सांगितले, “फर्स्ट टेक चॅलेंज इंडिया चॅम्पियनशिपमध्ये सहभागी होणारे विद्यार्थी केवळ रोबोटिक्सच नाही, तर शालेय जीवनातही उत्कृष्टता साधतात. ही स्पर्धा त्यांना आत्मविश्वास, तांत्रिक ज्ञान आणि जीवन कौशल्ये मिळविण्याची संधी देतो. यावर्षीपासून विश्‍वकर्मा विद्यापीठ विद्यार्थ्यांना शिष्यवृत्त्या देण्याचा निर्णय घेतला आहे.”
Circanaचे विश्वनाथ शास्त्री म्हणाले, “तंत्रज्ञान, डेटा आणि अ‍ॅनालिटिक्समधील जागतिक नेत्याच्या रूपात, Circana ही स्पर्धा पुढे नेण्यासाठी तत्पर आहे. या स्पर्धेने विद्यार्थ्यांच्या सर्जनशीलतेला वाव दिला आहे आणि आम्ही भविष्यातील तंत्रज्ञान विशेषज्ञांना गती देण्यासाठी तसेच सहकार्य, नवकल्पना आणि शाश्वत उपायांचा विचार वाढवण्यासाठी यामध्ये सहभागी होऊ इच्छितो.”
या वर्षीच्या स्पर्धेची थीम ‘Dive’ Powered by Qualcomm असून, खेळाचे आव्हान ‘Into the Deep’ Powered by RTX आहे. विद्यार्थ्यांनी त्यांच्या STEM (साइन्स, टेक्नॉलॉजी, इंजिनियरिंग आणि मॅथमॅटिक्स) कौशल्यांचा वापर करून समुद्राच्या गाभ्यातील जीवन अन्वेषण करण्यासाठी अत्याधुनिक रोबोट तयार केले आहेत.
स्पर्धेतील प्रत्येक सामना २ मिनिट ३० सेकंदांचा असतो, आणि संघ संलग्नतेच्या प्रारूपावर आधारित असतो. उच्च-प्रदर्शन करणारे संघ पात्रता सामन्यानंतर एकमेकांचे संयोजन करणारे संघ निवडतात आणि पुढे एलिमिनेशन राऊंडमध्ये उतरतात. अंतिम सामना २ मार्च २०२५ रोजी होईल, आणि विजेत्या संघाला ह्यूस्टन, USA येथील FIRST वर्ल्ड चॅम्पियनशिप मध्ये भारताचे प्रतिनिधित्व करण्याची संधी मिळेल, जी १५ ते १९ एप्रिल २०२५ दरम्यान होईल.
ही स्पर्धा विविध पार्श्वभूमी असलेल्या विद्यार्थ्यांसाठी एक खुला मंच बनली आहे. ग्रामीण भागातील शाळा, राज्यशासन चालवलेल्या शाळा, तसेच आंतरराष्ट्रीय शाळांमधून सहभागी झालेल्या संघांचा समावेश आहे. विशेष म्हणजे, श्रवण अडचणी असलेल्या विद्यार्थ्यांच्या शाळेतील संघ आणि मुंबईतील सिग्नल स्कूलचे संघ देखील या स्पर्धेत सहभागी झाले आहेत. यामुळे ही स्पर्धा समावेशक, प्रवेशयोग्य आणि सर्व विद्यार्थ्यांना समान संधी देणारी ठरली आहे.
प्रत्येक सहभागी संघाला आयोजकांकडून अत्याधुनिक रोबोटिक्स किट प्रदान करण्यात आले आहेत. स्पर्धेतील यांत्रिकी आणि इलेक्ट्रॉनिक्सचे ज्ञान आवश्यक असले तरी, प्रशिक्षकांनी विद्यार्थ्यांना त्यांची किट योग्यरीत्या वापरण्याबाबत मार्गदर्शन केले आहे.
सामाजिकदृष्ट्या अधिक समावेशक होण्यासाठी, Qualcomm, John Deere, Dow, RTX, Bajaj Auto Ltd आणि InfinityX STEM Foundation या नफा न कमावणाऱ्या संस्थांनी २० रोबोटिक्स किट गरीब विद्यार्थ्यांसाठी प्रायोजित केली आहेत. यामुळे रोबोटिक्स क्षेत्रात अधिक विद्यार्थ्यांचा सहभाग वाढण्यास मदत होईल.
फर्स्ट टेक चॅलेंज इंडिया चॅम्पियनशिप २०२४-२५ विद्यार्थ्यांना तंत्रज्ञानाच्या क्षेत्रात करिअर साधण्याच्या दिशेने प्रोत्साहित करणारी एक महत्त्वपूर्ण पायरी आहे. यामुळे विद्यार्थ्यांमध्ये टीमवर्क, समस्या सोडवण्याची क्षमता आणि तांत्रिक कौशल्यांचे महत्त्व अधिक स्पष्टपणे समजते. तसेच, ही स्पर्धा विद्यार्थ्यांना नव्या विचारधारांची दारे उघडून देत असताना, त्यांना भविष्यातील तंत्रज्ञ, अभियंते आणि नवप्रवर्तनकर्ते बनण्याची प्रेरणा देत आहे.
